Zo krijg je meer energie…

Hoe ga je op een simpele manier vermoeidheid en lusteloosheid tegen?

Zo krijg je meer energie

Waarom is een auto nooit moe? Het lijkt een gekke vraag, maar als z’n tank leeg is, staat hij gewoon stil. Wij niet. Ook als we moe zijn, gaan we door. Lees hoe je zelf zo kunt ’tanken’, dat je zoveel mogelijk kilometers uit je brandstof haalt. Eenderde van de mensen is moe tot zeer moe. In vergelijking met zo’n twintig jaar geleden gaan twee keer zoveel mensen vanwege vermoeidheid naar de huisarts. Vooral jonge vrouwen hebben er last van, maar ook onder 50-plussers komt het voor.
Sommige mensen worden al moe wakker, anderen hebben steevast een dip rond drie uur en dan zijn er ook nog mensen die ’s avonds op de bank zitten te knikkebollen. Moe kun je op veel manieren zijn, en vermoeidheid kan dan ook veel oorzaken hebben.

Wat de oorzaak ook is; eten moet je toch. Als je slim kiest, kan dat schelen in de energie die het je oplevert. Zo blijkt uit onderzoek dat vooral mensen die veel alcohol drinken vaker zeggen moe te zijn. Dat geldt ook voor mensen die veel snacken tussen de maaltijden door. Veel drinken en snaaien: niet doen dus. Maar wat moet je dan wél eten om je de hele dag door energiek te voelen?

Eerst nog dit: Waarom kan een auto snel wegscheuren van de benzinepomp en ploffen mensen liefst neer op de bank nadat ze uitgebreid hebben gegeten? Dat komt doordat de energie die ons voedsel ons levert, eerst in het lichaam moet worden opgenomen. De koolhydraten, vetten, eiwitten en alcohol moeten eerst de spijsvertering door en dat kost energie. Tijdens de spijsvertering wordt iedere hap eten langzaam maar zeker afgebroken tot steeds kleinere stukjes die uiteindelijk door de darmwand heen in het bloed terechtkomen.
Het bloed brengt de opgenomen brandstoffen vervolgens naar alle cellen in het lichaam. Die cellen zitten te springen om brandstof, want alleen door de verbranding daarvan krijgen ze de energie die ze nodig hebben voor hun dagelijks functioneren. Zorg dus dat er geregeld wat in je tank belandt, maar gooi ’m niet helemaal vol. Met andere woorden: sla geen maaltijd over. Vooral het ontbijt niet.

Drink met mate en eet drie maaltijden per dag; het klinkt allemaal nogal bekend. Wie gezond eet, heeft nu eenmaal de meeste kans zich fit te voelen. Probleem is alleen dat we het niet doen. Uit de voedselconsumptiepeiling, een landelijk onderzoek dat registreert wat Nederlanders precies eten, blijkt dat slecht 2 procent van de mensen eet volgens de ‘Schijf van vijf’. Maar waarom is het voor het energiepeil nu eigenlijk zo belangrijk dat je gezonde keuzes maakt?

Alles wat je in je mond stopt, levert toch energie? Dat mag dan zo zijn, maar je kunt je verbrandingsmotor wel degelijk helpen door er superspul in te gooien. Dan loopt hij soepeler en langer. In ons lichaam fungeren vitamines en mineralen als smeerolie, om alle processen soepel te laten verlopen. Voor het vrijmaken van energie uit ons eten is een belangrijke rol weggelegd voor verschillende B-vitamines (B1, B2, B3, B5 en B8) en magnesium. En voor een goede conditie van het bloed (en dus voor een goed transport van brandstoffen) zijn vitamine B6, B12, foliumzuur en ijzer heel belangrijk.

Geen wonder dat vermoeidheid en lusteloosheid een symptoom kan zijn van een tekort aan vitamines en mineralen. Als je kiest voor voedingsmiddelen die niet alleen energie bevatten, maar ook volop vitamines en mineralen, dan ben je gezond aan het bijtanken.
Veel mensen grijpen bij vermoeidheid naar suiker of snacks voor een snelle oppepper Maar na die snelle kick volgt een flinke dip. Je kunt veel beter kiezen voor gezonde, pure producten. Zo krijg je behalve de brandstoffen ook meteen vitamines en mineralen binnen. Dan ben je gezond aan het bijtanken. Dit is het verschil tussen “vullen” en “voeden”.

• Gezonde bronnen van koolhydraten zijn fruit, peulvruchten, volkorenbrood, aardappelen, volkorenpasta en zilvervliesrijst.
• Gezonde bronnen van vetten zijn vette vis, noten, kokosolie en olijfolie.
• Gezonde bronnen van eiwitten zijn mager vlees (kipfilet, kalkoenfilet en bij voorkeur niet te vaak), vis, soja, peulvruchten en noten, maar ook groenten.

Naast vitamines en mineralen zijn er nog twee stoffen nodig bij de energievoorziening: Q10 (ook wel co-enzym Q10 genoemd) en carnitine. Ze spelen een rol bij de zogenoemde mitochondriën, de energiefabriekjes die in iedere cel zitten. Vooral actieve cellen die veel energie nodig hebben, zoals de hart- en spiercellen, bevatten veel mitochondriën. Q10 en carnitine zijn essentieel voor de werking van de mitochondriën.
Carnitine transporteert vet door de wand van de mitochondriën, zodat het verbrand kan worden. Q10 heeft een nog directere rol in de energieproductie in ons lichaam. Het zet de uit de verbranding van suiker en vet ontstane vorm van energie (ADP) om in een voor het lichaam bruikbare vorm van energie (ATP). Hoewel de werking van Q10 en carnitine lijkt op die van vitamines, vallen deze stoffen daar niet onder. Dat komt omdat ons lichaam in principe zelf voldoende Q10 en carnitine kan maken. Dit is niet het geval als je statines (cholesterolverlagende medicijnen) slikt. Deze remmen de vorming van cholesterol, maar ook de vorming van Q10. Als je deze medicijnen slikt moet je extra Q10 slikken om de bijwerkingen van statines als moeheid, spierpijn, spierzwakte of spierkramp te voorkomen/verminderen.

Dat geldt niet voor vitamines: de meeste kan het lichaam helemaal niet zelf maken en sommige, zoals vitamine D, slechts een beetje. Bekend is dat de productie van Q10 en carnitine afneemt bij het ouder worden; Q10 wordt ook wel het anti-aging enzym genoemd. Q10 en carnitine zitten ook in ons voedsel, vooral in vis en vlees. Als je denkt dat je te weinig van deze stoffen binnenkrijgt (bijvoorbeeld als je dus statines slikt) kun je ze extra nemen in de vorm van supplementen. Voor advies hierover kun je me bellen (06 – 10456 173).

Net als bij een auto is niet alleen regelmatig tanken belangrijk, maar ook goed onderhoud. Dat betekent goed voor jezelf zorgen. En dat is meer dan alleen gezond eten. Voldoende slaap is heel belangrijk, want dan krijgt je lichaam de tijd om de batterij weer op te laden.
Gun jezelf ook overdag tijd voor ontspanning. Maar blijf niet te lang zitten, ook, of juíst, als je je moe voelt. Het lichaam maakt meer mitochondriën, energiefabriekjes, aan als je sport. Sporters voelen zich dus energieker, ook als ze stilzitten. Ook uit onderzoek naar vermoeidheid blijkt dat mensen die meer dagen per week tenminste een halfuur fietsen, klussen, tuinieren of sporten, minder vaak moe zijn.

Last van een ‘post-lunch’- of ‘after-dinner’-dip? Profiteer dan van het stimulerende effect van cafeïne. Onderzoek van de Universiteit van Amsterdam wijst uit dat 200 mg cafeïne voldoende is om een dipje te boven te komen. Deze hoeveelheid krijg je binnen door het drinken van twee kopjes koffie.

Checklist bij vermoeidheid
Ben je niet vooruit te branden? Met deze checklist sluit je voor de hand liggende oorzaken uit. Blijf je vermoeid zonder aanwijsbare reden? Bespreek het met de huisarts.
·Ik eet gezond
·Ik sla geen maaltijden over
·Ik slaap voldoende
·Ik neem voldoende tijd voor ontspanning
·Ik heb geen overgewicht
·Ik haal elke dag een frisse neus
·Ik ben dagelijks minimaal een halfuur in beweging
·Ik gebruik geen statines (cholesterolverlagende medicijnen)

Maar in de meeste gevallen kun je zelf met je voeding en je bewegingspatroon heel veel doen om je goed te voelen.  Sporten werkt zelfs genezend…!